1.3 Lekcja 1
Certyfikat: |
Linux Essentials |
---|---|
Wersja: |
1.6 |
Temat: |
1 Społeczność Linuxa i kariera w środowisku Open Source |
Cel nauki: |
1.3 Oprogramowanie i licencje typu open source |
Lekcja: |
1 z 1 |
Wstęp
Chociaż terminy oprogramowanie bezpłatne (free software) i oprogramowanie otwarte (open source software) są szeroko stosowane, nadal istnieją pewne błędne przekonania dotyczące ich znaczenia. W szczególności pojęcie freedom (wolność) wymaga dokładniejszego zbadania. Zacznijmy od definicji dwóch terminów.
Definicja wolnego (Free) i otwartego (Open Source) oprogramowania
Kryteria wolnego oprogramowania
Po pierwsze, “wolne” w kontekście wolnego oprogramowania nie ma nic wspólnego z “darmowym” oprogramowaniem lub, jak zwięźle ujął to założyciel Free Software Foundation (FSF), Richard Stallman:
Aby zrozumieć tę koncepcję, kiedy myślisz o “wolny”, powinieneś pomyśleć o “wolności słowa”, a nie o “wolnym (darmowym) piwie”.
Co to jest wolne oprogramowanie?
Niezależnie od tego, czy musisz płacić za oprogramowanie, czy nie, istnieją cztery kryteria określające wolne oprogramowanie. Richard Stallman opisuje te kryteria jako "cztery podstawowe wolności”, których liczenie zaczyna od zera:
-
“Swoboda uruchamiania programu w dowolny sposób w dowolnym celu (wolność 0).”
Nie można ani nakazać, ani ograniczyć tego, gdzie, jak i w jakim celu jest używane oprogramowanie.
-
“Swoboda studiowania, jak działa program, i dostosowania go do własnych potrzeb przetwarzania danych (wolność 1). Warunkiem wstępnym jest dostęp do kodu źródłowego.”
Każdy może zmieniać oprogramowanie zgodnie ze swoimi pomysłami i potrzebami. To z kolei wymaga, aby tak zwany kod źródłowy, czyli wszystkie pliki, z których składa się oprogramowanie, były dostępne w formie, którą programiści mogą odczytać. I oczywiście to prawo dotyczy nie tylko pojedynczego użytkownika, który może chcieć dodać jedną funkcję, ale także firm programistycznych, które tworzą złożone systemy, takie jak systemy operacyjne smartfonów lub oprogramowanie sprzętowe routerów.
-
“Wolność redystrybucji kopii programu, a tym samym chęć pomagania innym (wolność 2).”
Ta wolność wyraźnie zachęca każdego użytkownika do dzielenia się oprogramowaniem z innymi. Chodzi o jak największą dystrybucję, a tym samym możliwie największą społeczność użytkowników i programistów, którzy w oparciu o te wolności dalej rozwijają i ulepszają oprogramowanie z korzyścią dla wszystkich.
-
“Wolność ulepszania programu i rozpowszechniania kopii programu z Twoimi ulepszeniami z innymi osobami (wolność 3). W ten sposób możesz dać całej społeczności szansę skorzystania z Twoich zmian. Warunkiem wstępnym jest dostęp do kodu źródłowego.”
Nie chodzi tylko o rozpowszechnianie wolnego oprogramowania, ale o rozpowszechnianie zmodyfikowanego wolnego oprogramowania. Każdy, kto wprowadza zmiany w wolnym oprogramowaniu, ma prawo udostępniać je innym. Jeśli to zrobi, wówczas również jest do tego dobrowolnie zobowiązany. Oznacza to, że nie można ograniczać pierwotnych swobód podczas dystrybucji oprogramowania, nawet jeśli się je zmodyfikowało lub rozszerzyło. Na przykład, jeśli grupa programistów ma inne pomysły na temat kierunku określonego oprogramowania niż oryginalni autorzy, wówczas mogą oddzielić własną gałąź rozwoju (zwaną fork) i kontynuować ją jako nowy projekt. Ale oczywiście wszystkie zobowiązania związane z tymi swobodami pozostają.
Nacisk na ideę wolności jest również konsekwentny o tyle, o ile każdy ruch wolnościowy jest skierowany przeciwko czemuś, a mianowicie przeciwnikowi, który tłumi postulowane wolności, który traktuje oprogramowanie jako własność i chce go trzymać pod kluczem. W przeciwieństwie do wolnego oprogramowania, takie oprogramowanie jest nazywane własnym (prawnie zastrzeżonym).
Oprogramowanie open source a oprogramowanie wolne
Dla wielu wolne oprogramowanie i oprogramowanie open source są synonimami. Często używany skrót FOSS (Free i Open Source Software) dla Wolnego i otwartego oprogramowania podkreśla dokładnie tę cechę wspólną. FLOSS dla Free / Libre i Open Source Software to kolejny popularny termin, który bezbłędnie podkreśla ideę wolności również w innych obszarach językowych niż angielski. Jeśli jednak weźmie się pod uwagę pochodzenie i rozwój obu terminów, warto je rozróżnić.
Termin wolne oprogramowanie z definicją opisanych czterech wolności pochodzi od Richarda Stallmana i projektu GNU założonego przez niego w 1985 roku - prawie 10 lat przed pojawieniem się Linuxa. Nazwa “GNU to nie Unix” opisuje ten zamiar z przymrużeniem oka: GNU powstało jako inicjatywa opracowania od podstaw technicznie przekonującego rozwiązania - mianowicie systemu operacyjnego Unix - w celu udostępnienia go ogółowi społeczeństwa i ciągłego ulepszania go wraz z opinią publiczną. Otwartość kodu źródłowego była w tym celu jedynie koniecznością techniczną i organizacyjną, a jeśli chodzi o swój własny wizerunek, to ruch wolnego oprogramowania jest nadal ruchem społecznym i politycznym, a niektórzy twierdzą również, że jest to ruch ideologiczny.
Wraz z sukcesem Linuxa, możliwościami współpracy w Internecie oraz tysiącami projektów i firm, które pojawiły się w tym nowym kosmosie oprogramowania, aspekt społeczny coraz bardziej schodził na dalszy plan. Sama otwartość kodu źródłowego zmieniła się z wymogu technicznego na cechę definiującą: gdy tylko kod źródłowy był widoczny, wówczas oprogramowanie było uważane za “open source”. Motywy społeczne ustąpiły miejsca bardziej pragmatycznemu podejściu do tworzenia oprogramowania.
To napięcie nadal istnieje do dziś. Wolne oprogramowanie i oprogramowanie open source pracują nad tym samym, tymi samymi metodami i w światowej społeczności osób, projektów i firm. Ale ponieważ przyszły razem z różnych kierunków, a mianowicie jednego społecznego i drugiego pragmatyczno-technicznego, dlatego czasami dochodzi do konfliktów. Konflikty te pojawiają się, gdy wyniki wspólnej pracy nie odpowiadają pierwotnym celom obu ruchów. Dzieje się tak przede wszystkim wtedy, gdy oprogramowanie ujawnia swoje źródła, ale jednocześnie nie przestrzega czterech swobód wolnego oprogramowania, na przykład gdy istnieją ograniczenia dotyczące ujawniania, zmian lub połączeń z innymi składnikami oprogramowania.
Licencja, której podlega oprogramowanie, określa warunki, jakim oprogramowanie podlega w zakresie użytkowania, dystrybucji i modyfikacji. A ponieważ wymagania i motywy mogą być bardzo różne, w obszarze FOSS stworzono niezliczoną liczbę różnych licencji. Biorąc pod uwagę znacznie bardziej fundamentalne podejście ruchu wolnego oprogramowania, nie jest zaskakujące, że nie uznaje ono wielu licencji open source za “wolne” i dlatego je odrzuca. I odwrotnie, ze względu na znacznie bardziej pragmatyczne podejście do oprogramowania open source, nie jest to oczywiście prawdą.
Poniżej przyjrzyjmy się w rzeczywistości bardzo złożonemu obszarowi licencji.
Licencje
W przeciwieństwie do lodówki czy samochodu, oprogramowanie nie jest produktem fizycznym, ale produktem cyfrowym. Firma nie może fizycznie przenieść prawa własności do takiego produktu. Sprzedając go, raczej przenosi prawa użytkowania do tego produktu, a użytkownik zatwierdzając umowę wyraża zgodę na te prawa użytkowania. Jakie prawa do użytkowania są, a przede wszystkim, nie są, jest zapisane w licencji oprogramowania, co pozwala zrozumieć, jak ważne są zawarte w niej regulacje.
Podczas, gdy duzi dostawcy oprogramowania prawnie zastrzeżonego, jak Microsoft czy SAP, mają własne licencje, które są precyzyjnie dopasowane do ich produktów, to zwolennicy wolnego i otwartego oprogramowania od samego początku dążyli do jasności i ogólnej ważności swoich licencji, ponieważ każdy użytkownik powinien je rozumieć i sam ich używać do własnych opracowań, jeśli zachodzi taka konieczność.
Nie należy jednak zapominać, że ten ideał prostoty jest trudny do osiągnięcia, ponieważ z jednej strony na drodze do tego stoi zbyt wiele specyficznych wymagań, a z drugiej strony niezgodne na szczeblu międzynarodowym porozumienia prawne. Jako przykład może posłużyć: niemieckie i amerykańskie prawo autorskie. Zasadniczo się one różnią. Zgodnie z prawem niemieckim prawnym autorem jest jedna osoba (a dokładniej: Urreicher), której dzieło jest jego własnością intelektualną, Chociaż autor może wyrazić zgodę na wykorzystanie swojej pracy, jednakże nie może cedować ani zrzec się swojego autorstwa. To drugie jest obce amerykańskiemu prawu. Tutaj też jest autor (może nim być również firma lub instytucja), ale ma on tylko prawa do eksploatacji, które może przenieść w części lub w całości, a tym samym całkowicie oderwać się od swojej pracy. Licencję ważną na szczeblu międzynarodowym należy interpretować z uwzględnieniem różnych przepisów.
Rezultatem tego jest wystepowanie wielu, a czasami bardzo różnych licencji FOSS. Co gorsza, różne wersje licencji lub mieszanka różnych licencji (w ramach projektu lub przy łączeniu kilku projektów), czasami powodują zamieszanie, a nawet spory prawne.
Zarówno przedstawiciele wolnego oprogramowania, jak i zwolennicy wyraźnie zorientowanego ekonomicznie ruchu open source stworzyli własne organizacje, które dziś są decydująco odpowiedzialne za formułowanie licencji na oprogramowanie zgodnie z ich zasadami i wspierają swoich członków w ich wdrażaniu i egzekwowaniu.
Copyleft
Wspomniana już Fundacja Wolnego Oprogramowania FSF (Free Software Foundation) sformułowała Powszechną Licencję Publiczną GNU GPL (General Public License) jako jedną z najważniejszych licencji na wolne oprogramowanie, z której korzysta wiele projektów, np. jądro Linuxa. Ponadto opublikowała inne licencje z dostosowaniami do konkretnych przypadków, takie jak GNU Lesser General Public License (LGPL), która reguluje połączenie bezpłatnego oprogramowania ze zmodyfikowanym kodem, przy czym kod źródłowy zmian nie musi być udostępniany publicznie, Powszechna Licencja Publiczna GNU Affero AGPL (GNU Affero General Public License), która reguluje sprzedaż dostępu do hostowanego oprogramowania lub GNU Licencja Wolnej Dokumentacji FDL(GNU Free Documentation License), która rozszerza liberalne zasady wolności na dokumentację oprogramowania. Ponadto FSF wydaje zalecenia za lub przeciw licencjom stron trzecich, a projekty stowarzyszone, takie jak GPL-Violations.org, badają podejrzane przypadki naruszenia wolnych licencji.
Zasada, zgodnie z którą wolna licencja dotyczy również zmodyfikowanych wariantów oprogramowania, jest nazywana przez FSF copyleft - w przeciwieństwie do zasady restrykcyjnych praw autorskich, którą odrzuca. Chodzi zatem o przeniesienie liberalnych zasad licencji oprogramowania w możliwie nieograniczony sposób na przyszłe warianty oprogramowania, aby zapobiec późniejszym ograniczeniom.
To, co wydaje się oczywiste i proste, prowadzi jednak w praktyce do sporych komplikacji, dlatego krytycy często nazywają zasadę copyleft “wirusową”, ponieważ jest ona przenoszona na kolejne wersje.
Z tego, co zostało powiedziane, wynika na przykład, że dwa składniki oprogramowania, które są objęte różnymi licencjami typu copyleft
, nie mogą być ze sobą łączone, ponieważ obydwu licencji nie można przenieść na następcę produktu w tym samym czasie. Może to dotyczyć nawet różnych wersji tej samej licencji!
Z tego powodu nowsze licencje lub wersje licencji często nie odnoszą się już tak rygorystycznie do copyleft. Wspomniana już GNU Lesser General Public License (LGPL) jest ustępstwem w tym sensie, aby móc łączyć wolne oprogramowanie z komponentami “nie wolnymi”, jak to się często robi na przykład w przypadku bibliotek tzw. Libraries. Biblioteki zawierają podprogramy lub procedury, które są z kolei używane przez różne inne programy. Prowadzi to często do typowej sytuacji, w której oprogramowanie własnościowe wywołuje taki podprogram z wolnej biblioteki.
Innym sposobem uniknięcia konfliktów licencyjnych jest podwójna licencja, w przypadku której jedno oprogramowanie jest objęte różnymi licencjami, np. jedną wolną, a drugą zastrzeżoną. Typowym przypadkiem użycia jest wolna wersja oprogramowania, z której można korzystać tylko z poszanowaniem ograniczeń copyleft i alternatywnej oferty uzyskania oprogramowania na innej licencji, która zwalnia licencjobiorcę z pewnych ograniczeń w zamian za opłatę, którą można wykorzystać do sfinansowania rozwoju oprogramowania.
Dlatego powinno stać się jasne, że przy wyborze licencji na projekty oprogramowania należy zachować dużą ostrożność, ponieważ od tego zależy współpraca z innymi projektami, możliwość łączenia z innymi komponentami, a także przyszły projekt własnego produktu. Copyleft stawia przed programistami i deweloperami szczególne wyzwania w tym zakresie.
Definicja oprogramowania typu open source i licencje dozwolone
Ze strony ruchu open source jest to Open Source Initiative (OSI), założona w 1998 roku przez Erica S. Raymonda i Bruce’a Perensa, która zajmuje się głównie kwestiami licencyjnymi. Opracowała również znormalizowaną procedurę, za pomocą której sprawdza licencje na oprogramowanie pod kątem zgodności ze sformułowaną przez siebie definicją Open Source Definition (OSI). Obecnie w witrynie OSI znajduje się ponad 80 uznanych licencji typu open source.
Tutaj również wymienia licencje jako „zatwierdzone przez OSI”, co wyraźnie jest sprzeczne z zasadą copyleft, zwłaszcza z grupą licencji BSD License. Berkeley Software Distribution (BSD) opisuje wariant systemu operacyjnego Unix pierwotnie opracowanego na Uniwersytecie Berkeley, z którego później wyłoniły się darmowe projekty, takie jak NetBSD, FreeBSD i OpenBSD. Licencje, na których opierają się te projekty, są często określane jako dozwolone (liberalne, odkrywcze). W przeciwieństwie do licencji typu copyleft nie mają one na celu określania warunków korzystania ze zmodyfikowanych wariantów. Raczej maksymalny stopień swobody ruchu powinien pomóc oprogramowaniu w rozpowszechnianiu oprogramowania tak szeroko, jak to możliwe, pozostawiając redaktorom oprogramowania, aby sami decydowali, jak kontynuować edycję, na przykład czy również je zatwierdzają, czy też traktują jako zamknięte źródło i rozpowszechniają je komercyjnie.
2-klauzulowa Licencja BSD (2-Clause BSD License), zwana również jako Uproszczona Licencja BSD (Simplified BSD License) lub Licencja Wolna BSD (FreeBSD License), pokazuje, jak ograniczona może być taka liberalna licencja. Oprócz standardowej klauzuli odpowiedzialności, która chroni programistów przed roszczeniami z tytułu odpowiedzialności wynikającej ze szkód wyrządzonych przez oprogramowanie, licencja obejmuje tylko następujące dwia postanowienia:
Redystrybucja i używanie w formie źródłowej i binarnej, z modyfikacjami lub bez, jest dozwolone pod warunkiem spełnienia następujących warunków:
Redystrybucje kodu źródłowego muszą zawierać powyższą informację o prawach autorskich, niniejszą listę warunków i poniższe zastrzeżenie.
Redystrybucje w formie binarnej muszą zawierać powyższą informację o prawach autorskich, tę listę warunków i poniższe wyłączenie odpowiedzialności w dokumentacji i / lub innych materiałach dostarczonych wraz z dystrybucją.
Creative Commons
Pomyślna koncepcja rozwoju FLOSS i związany z nią postęp technologiczny doprowadziły do prób przeniesienia zasady otwartego oprogramowania (open source) na inne, nietechniczne obszary. Przygotowanie i dostarczanie wiedzy, a także twórcza współpraca przy rozwiązywaniu złożonych zadań są obecnie uznawane za dowód rozszerzonej, merytorycznej zasady open source.
Doprowadziło to do konieczności stworzenia wiarygodnych fundamentów również w tych obszarach, zgodnie z którymi wyniki prac mogą być udostępniane i przetwarzane. Ponieważ istniejące licencje na oprogramowanie nie nadawały się do tego celu, podejmowano liczne próby przekształcenia specyficznych wymagań z pracy naukowej w zdigitalizowane dzieła sztuki “w duchu oprogramowania open source” w podobnie przydatne licencje.
Zdecydowanie najważniejszą obecnie inicjatywą tego rodzaju jest inicjatywa Creative Commons (CC), która sama w sobie podsumowuje swoje obawy w następujący sposób:
"Creative Commons to globalna organizacja non-profit, która umożliwia dzielenie się i ponowne wykorzystywanie kreatywności i wiedzy poprzez udostępnianie bezpłatnych narzędzi prawnych” - https://creativecommons.org/faq/#what-is-creative-commons-and-what-do-you-do
W przypadku Creative Commons, przyznawanie praw następuje z powrotem od dystrybutora do autora. Przykład: W tradycyjnym wydawnictwie autor zazwyczaj przenosi wszystkie prawa do publikacji (do druku, tłumaczenia itp.) na wydawcę, który w zamian zapewnia możliwie najlepszą dystrybucję utworu. Znacząco zmienione kanały dystrybucji w Internecie pozwalają teraz autorowi na samodzielne wykorzystywanie wielu z tych praw do publikacji i samodzielnego decydowania o sposobie wykorzystania jego utworu. Creative Commons daje możliwość ustalenia tego w prosty i prawnie rzetelny sposób. Ale Creative Commons chce więcej i zachęca autorów do udostępniania swoich prac jako wkładu w ogólny proces wymiany i współpracy. W przeciwieństwie do tradycyjnego prawa autorskiego, które gwarantuje autorowi wszelkie prawa, które może zgodnie z wymaganiami w razie potrzeby przekazać innym, podejście Creative Commons przyjmuje odwrotne podejście: to autor udostępnia swoją pracę społeczności, ale może wybierać spośród zestawu właściwości tylko te, których należy przestrzegać podczas korzystania z utworu - im więcej wybierze własciwości, tym bardziej restrykcyjna jest licencja.
I tak zasada “Wybierz licencję” CC prosi autora krok po kroku o wybór indywidualnycj właściwości i generuje zalecaną licencję, którą autor może na koniec przypisać do dzieła w postaci tekstu i ikony.
Dla lepszego zrozumienia, poniżej znajduje się przegląd sześciu możliwych opcji kombinacji i licencji oferowanych przez CC:
- CC BY (“Atrybucja”)
-
Wolna licencja, która umożliwia każdemu edytowanie i rozpowszechnianie utworu pod warunkiem wskazania autora.
- CC BY-SA (“Attribution-ShareAlike”, “Uznanie autorstwa - udostępnianie na tych samych warunkach” )
-
Podobnie jak CC BY, z wyjątkiem tego, że zmodyfikowane dzieło może być rozpowszechniane tylko na tej samej licencji. Zasada przypomina copyleft, ponieważ licencja jest tutaj również “dziedziczona”.
- CC BY-ND (“Attribution-NoDerivatives”, “Uznanie autorstwa - brak przetwarzania”)
-
Podobnie jak CC BY, z tą różnicą, że dzieło może być przekazywane tylko w niezmienionej / nieedytowanej postaci.
- CC BY-NC (“Attribution-NonCommercial”, “Uznanie autorstwa - niekomercyjne”)
-
Praca może być edytowana i rozpowszechniana pod warunkiem przez podanie nazwiska autora, ale tylko na warunkach niekomercyjnych.
- CC BY-NC-SA (“Attribution-NonCommercial-ShareAlike”, “Uznanie autorstwa - niekomercyjne - na tych samych warunkach”)
-
Podobnie jak BY-NC, z wyjątkiem tego, że dzieło może być udostępniane tylko na takich samych warunkach (tj. licencji typu copyleft).
- CC BY-NC-ND (“Attribution-NonCommercial-NoDerivatives”, “Uznanie autorstwa - niekomercyjne - brak przetwarzania”)
-
Najbardziej restrykcyjna licencja: rozpowszechnianie jest dozwolone pod warunkiem podania nazwiska autora, ale tylko w niezmienionej postaci i na warunkach niekomercyjnych.
Modele biznesowe w open source
Z perspektywy czasu triumf FLOSS wydaje się być oddolnym ruchem idealistów kochających technologię, którzy niezależnie od ograniczeń ekonomicznych i wolnych od uzależnień pieniężnych, oddają swoją pracę w służbie opinii publicznej. W tym samym czasie w środowisku FLOSS powstały miliardowe firmy. Reprezentatywnym przykładem jest amerykańska firma Red Hat, została założona w 1993 roku z roczną sprzedażą ponad 3 miliardów dolarów (2018), która została przejęta przez giganta IT IBM w 2018 roku.
Przyjrzyjmy się więc napięciu między wolną i przeważnie bezpłatną dystrybucją wysokiej jakości oprogramowania, a modelami biznesowymi jej twórców, ponieważ jedno powinno być jasne: ponieważ wielu wysoko wykwalifikowanych programistów wolnego oprogramowania musi również zarabiać pieniądze, zatem pierwotnie czysto niekomercyjne środowisko FLOSS musi opracować zrównoważone modele biznesowe, aby zachować swój własny kosmos.
Powszechnym podejściem, szczególnie w przypadku większych projektów w początkowej fazie, jest tzw. Crowdfunding, tj. zbieranie darowizn pieniężnych za pośrednictwem platformy takiej jak Kickstarter. W zamian darczyńcy otrzymują od deweloperów z góry ustaloną premię w przypadku sukcesu, tj. osiągnięcia wcześniej określonych celów, a także mają nieograniczony dostęp do produktu lub funkcji specjalnych.
Innym podejściem jest podwójne licencjonowanie: bezpłatne oprogramowanie jest oferowane równolegle na podstawie bardziej restrykcyjnej lub nawet zastrzeżonej licencji, co z kolei gwarantuje klientowi szersze usługi (czasy reakcji w przypadku błędów, aktualizacje, wersje dla niektórych platform itp.). Jednym z wielu przykładów jest ownCloud, który rozwijany jest na warunkach licencji GPL i oferuje klientom biznesowym “Business Edition” na zastrzeżonej licencji.
Weźmy również ownCloud jako przykład innego szeroko rozpowszechnionego modelu biznesowego FLOSS: usługi profesjonalne. Wielu firmom brakuje niezbędnej wewnętrznej wiedzy technicznej, aby niezawodnie i przede wszystkim bezpiecznie konfigurować i obsługiwać złożone i krytyczne oprogramowanie. Dlatego kupują profesjonalne usługi, takie jak doradztwo, konserwacja czy helpdesk bezpośrednio od producenta. Kwestie odpowiedzialności również odgrywają rolę w tej decyzji, ponieważ firma przenosi ryzyko operacyjne na producenta.
Jeśli oprogramowanie odniesie sukces i popularność w swojej dziedzinie, klienci nabywają dodatkowe możliwości zarabiania, takie jak merchandising lub certyfikaty, a tym samym wskazują ich specjalny status podczas korzystania z tego oprogramowania. Platforma szkoleniowa Moodle oferuje przykładowo certyfikację trenerów, którzy wykorzystują ją do dokumentowania swojej wiedzy potencjalnym klientom, a to tylko jeden z wielu przykładów.
Oprogramowanie jako usługa SaaS (Software as a Service) to kolejny model biznesowy, zwłaszcza w przypadku technologii internetowych. W tym przypadku dostawca chmury uruchamia na swoich serwerach oprogramowanie takie jak Zarządzanie relacjami z klientami CRM (Customer Relationship Management) lub System zarządzania treścią CMS (Content Management System) i zapewnia swoim klientom dostęp do zainstalowanej aplikacji. Dzięki temu klient nie musi instalować i utrzymywać oprogramowania. W zamian za korzystanie z oprogramowania klient płaci w zależności od różnych parametrów, takich jak liczba użytkowników. Dostępność i bezpieczeństwo odgrywają ważną rolę jako czynniki krytyczne dla biznesu.
Wreszcie model, który jest szczególnie powszechny w mniejszych projektach. Polega on na opracowywaniu na zamówienie specyficznych dla klienta rozszerzeń wolnego oprogramowania. To od klienta zalezy więc, jak postąpić z tymi rozszerzeniami, tj. czy także je zatwierdzi, czy też będzie je trzymać pod kluczem w ramach swojego własnego modelu biznesowego.
Jedno powinno być jasne: chociaż wolne oprogramowanie jest zwykle dostępne bezpłatnie, to powstało wiele modeli biznesowych, które są stale modyfikowane i rozwijane w bardzo kreatywnej formie przez niezliczonych freelancerów i firmy na całym świecie, które ostatecznie także utrzymują cały ruch FLOSS.
Ćwiczenia z przewodnikiem
-
Czym są - w skrócie - “cztery wolności” zdefiniowane przez Richarda Stallmana i Free Software Foundation?
wolność 0
wolność 1
wolność 2
wolność 3
-
Co oznacza skrót FLOSS?
-
Stworzyłeś wolne oprogramowanie i chcesz mieć pewność, że samo oprogramowanie, a także wszystkie oparte na nim przyszłe prace pozostaną wolne. Którą licencję wybierasz?
CC BY
GPL wersja 3
2-Klauzula Licencji BSD
LGPL
-
Którą z poniższych licencji nazwałbyś liberalnymi, a które copyleft?
Uproszczona licencja BSD
GPL wersja 3
CC BY
CC BY-SA
-
Napisałeś aplikację internetową i opublikowałeś ją na wolnej licencji. Jak możesz zarabiać na swoim produkcie? Wymień trzy możliwości.
Ćwiczenia eksploracyjne
+
Apache HTTP Server |
|
MySQL Community Server |
|
Wikipedia - artykuły |
|
Mozilla Firefox |
|
GIMP |
-
Chcesz opublikować swoje oprogramowanie na warunkach GNU GPL v3. Jakie kroki należy podjąć?
-
Napisałeś zastrzeżone oprogramowanie i chciałbyś je połączyć z wolnym oprogramowaniem na licencji GPL w wersji 3. Czy możesz to zrobić lub co musisz wziąć pod uwagę?
-
Dlaczego Fundacja Wolnego Oprogramowania (Free Software Foundation) opublikowała Powszechną Licencję Publiczną GNU Affero 3 GNU AGPL (GNU Affero General Public License) jako dodatek do GNU GPL?
-
Wymień trzy przykłady wolnego oprogramowania, które jest również oferowane jako „Business Edition”, czyli w wersji płatnej.
Podsumowanie
W tej lekcji nauczyłeś się o:
-
Podobieństwach i różnicach między oprogramowaniem wolnym a oprogramowaniem open source (FLOSS)
-
Licencjach FLOSS, ich znaczenie i problemy
-
Licencjach typu copyleft a permissive
-
Modelach biznesowych FLOSS
Odpowiedzi do ćwiczeń z przewodnikiem
-
Czym są - w skrócie - “cztery wolności” zdefiniowane przez Richarda Stallmana i Free Software Foundation?
wolność 0
uruchomić oprogramowanie
wolność 1
zbadać i dostosować oprogramowanie (kod źródłowy)
wolność 2
rozpowszechniać oprogramowanie
wolność 3
rozpowszechniać oprogramowanie i udostępniać zmodyfikowane oprogramowanie
-
Co oznacza skrót FLOSS?
Free/Libre Open Source Software
-
Stworzyłeś wolne oprogramowanie i chcesz mieć pewność, że samo oprogramowanie, a także wszystkie oparte na nim przyszłe prace pozostaną wolne. Którą licencję wybierasz?
CC BY
GPL wersja 3
X
2-Klauzula Licencji BSD
LGPL
-
Którą z poniższych licencji nazwałbyś liberalnymi, a które copyleft?
Uproszczona licencja BSD
permissive
GPL wersja 3
copyleft
CC BY
permissive
CC BY-SA
copyleft
-
Napisałeś aplikację internetową i opublikowałeś ją na wolnej licencji. Jak możesz zarabiać na swoim produkcie? Wymień trzy możliwości.
-
Licencjonowanie podwójne, np. oferując płatną wersję „Business Edition”
-
Oferowanie hostingu, usług i wsparcia
-
Opracowywanie własnych rozszerzeń dla klientów
-
Odpowiedzi do ćwiczeń eksploracyjnych
-
Jakiej licencji (w tym wersji) podlegają poniższe aplikacje?
Apache HTTP Server
Apache License 2.0
MySQL Community Server
GPL 2.0
Wikipedia - artykuły (English)
Creative Commons Attribution Share-Alike license (CC-BY-SA)
Mozilla Firefox
Mozilla Public License 2.0
GIMP
LGPL 3
-
Chcesz opublikować swoje oprogramowanie na warunkach GNU GPL v3. Jakie kroki należy podjąć?
-
W razie potrzeby zabezpiecz się przed pracodawcą, na przykład zrzeczeniem się praw autorskich, abyś mógł określić licencję.
-
Dodaj informację o prawach autorskich do każdego pliku.
-
Dodaj do oprogramowania plik o nazwie
COPYING
z pełnym tekstem licencji. -
Dołącz notatkę o licencji do każdego pliku.
-
-
Napisałeś zastrzeżone oprogramowanie i chciałbyś je połączyć z wolnym oprogramowaniem na licencji GPL w wersji 3. Czy możesz to zrobić lub co musisz wziąć pod uwagę?
Informacje zawarte w FAQ Fundacji Wolnego Oprogramowania FSF (Free Software Foundation) dostarczają informacji: Pod warunkiem, że jeśli oprogramowanie będące Twoją własnością i wolne oprogramowanie pozostają od siebie oddzielone, połączenie jest możliwe. Należy jednak upewnić się, że to oddzielenie jest technicznie zagwarantowane i rozpoznawalne dla użytkowników. Jeśli zintegrujesz wolne oprogramowanie w taki sposób, że stanie się częścią Twojego produktu, musisz również opublikować produkt na licencji GPL stiosując zasadę copyleft.
-
Dlaczego Fundacja Wolnego Oprogramowania (Free Software Foundation) opublikowała Powszechną Licencję Publiczną GNU Affero 3 GNU AGPL ( GNU Affero General Public License) jako dodatek do GNU GPL?
GNU AGPL wypełnia lukę licencyjną, która pojawia się zwłaszcza w przypadku wolnego oprogramowania hostowanego na serwerze: jeśli programista wprowadza zmiany w oprogramowaniu, nie jest zobowiązany na mocy GPL do udostępnienia tych zmian, ponieważ dostęp do programu jest udzielony, ale program nie jest redystrybuowany dalej w sensie GPL. Z drugiej strony GNU AGPL zastrzega, że oprogramowanie musi być dostępne do pobrania ze wszystkimi zmianami.
-
Wymień trzy przykłady wolnego oprogramowania, które jest również oferowane jako „Business Edition”, czyli w wersji płatnej.
MySQL, Zammad, Nextcloud